Cumhurbaşkanı Abdullah Gül,  AB müzakereleri yönüyle  Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı faslının (12. Fasıl) açılması açısından önem arzeden ''Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu''nu onayladı.

13 Haziran 2010 tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5996 no’lu Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Hayvan Sağlığı ve Zabıtası, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina, Gıda, Yem, Hayvan Islahı, İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar, Hayvanları Koruma Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimler Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair kanunları tamamen veya bazı maddelerini yürürlükten kaldırılıyor. Yasa yayımından 6 ay sonra yürürlüğe giriyor. Bu süreç içerisinde Yasa’da öngörülen yönetmeliklerin hazırlanarak yayımlanması gerekiyor.

Yasa ile sadece veteriner sağlık ürünlerinin toptan satışını yapan yerler için Veteriner Ecza Deposu tanımı getiriliyor. Veteriner ilaçları için Bakanlıktan fiyat onayı alınması kaldırılıyor.
5996 no’lu Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, veteriner hizmetleri, gıda, gıdayla temas eden madde ve malzeme ile yemlerin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamalarını, bitki koruma ürünü ve veteriner tıbbi ürün kalıntıları ile diğer kalıntılar ve bulaşanların kontrollerini, salgın veya bulaşıcı hayvan hastalıkları, bitki ve bitkisel ürünlerdeki zararlı organizmalarla mücadeleyi, çiftlik ve deney hayvanları ile ev ve süs hayvanlarının refahını, zootekni konularını, veteriner sağlık ve bitki koruma ürünlerini, veteriner ve bitki sağlığı hizmetlerini, canlı hayvan ve ürünlerin ülkeye giriş ve çıkış işlemlerini ve bu konulara ilişkin resmi kontrolleri ve yaptırımlarını kapsıyor. Yasa, kişisel tüketim amaçlı birincil üretim ile kişisel tüketim amacıyla hazırlanan gıdaları kapsam dışında tutuyor.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, ihbarı mecburi bir hastalığın varlığı, şüphesi ya da yeni bir salgın durumunda, inceleme yapacak, gerekli kontrol ve koruma önlemlerini alacak. Bakanlık, hayvan hastalıkları bildirim sistemini kuracak ve sistemin işletilmesini sağlayacak.

Bazı hayvan türleri için özel izole bölgeler oluşturabilecek, bu bölgelerde bazı hayvanların yetiştirilmesi yasaklanabilecek.

Hayvan sahipleri ya da hayvan sahibi adına bakıcısı, hayvanların ve işletmelerin kayıtlarını yaptıracak, işletmelerine giren-çıkan, yeni doğan, telef olan, kesilen hayvanları Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bildirecek.

Hayvancılık işletmelerinden doğrudan yapılan satışlar hariç, hayvanların alım, satımları, ruhsatlı hayvan pazarı, borsalar ve bakanlıktan izinli hayvan panayırlarında, ev ve süs hayvanları ise ruhsatlı ev ve süs hayvanı satış yerlerinde alınıp, satılabilecek.

BAKANLIK, YARIŞLARDA BAHİS KABUL EDECEK

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, hayvan ıslahı, hayvan gen kaynaklarının korunması, damızlık amaçlı hayvanların yetiştirilmesi, kayıt altına alınması, ön soy kütüğü ve soy kütüklerinin oluşturulması gibi zootekni konularında düzenleme yapmaya, hayvan yarışları düzenlemeye, yurt içinde ve yurt dışındaki hayvan yarışları üzerine yurt içinden ve yurt dışından müşterek bahis kabul etmeye yetkili olacak.

Hayvanların üremesinde kullanılan sperma, ovum, embriyo, damızlık yumurta, ipek böceği tohumu, larva ve oğul gibi ürünleri üretenler, depolayanlar ve dağıtanlar, bakanlıktan izin alacak.

Damızlık, yarış ve gösteri amaçlı hayvanların belgelendirilmesi zorunlu tutulacak. Yarış ve gösteri belgesi bulunmayan hayvanlar yarışlara katılamayacak, gösteri amaçlı kullanılamayacak.

Soy kütüğüne kaydedilip damızlık belgesi ya da diğer bilgileri içeren pedigrisi belgesi verilen atların, gerektiğinde uzman heyetçe kan grubu veya DNA testleri ile ana-baba doğrulaması ve morfolojik yönden muayeneleri yapılabilecek. Test ve muayenelerde, safkan olmadıkları tespit edilenlerin ve yavrularının soy kütüğü kayıtları iptal edilecek.

VETERİNER HİZMETLERİ

Muayenehane, klinik, poliklinik, hayvan hastanesi, ev ve süs hayvanı satış yerleri, hayvan eğitim, barınma yerleri, otel hizmeti veren hayvan bakımevleri, hayvan pazar ve borsaları, damızlık kümes, kuluçkahaneler, hayvan hastalıkları teşhis, analiz ve üretim laboratuvarları, deney hayvanı üretici ve tedarikçileri, bakanlıktan onay alacak.

Muayenehane, klinik ve polikliniklerin açılması için yalnızca veteriner hekimlere onay verilecek. Veteriner sağlık ürünlerinin onayını, kimyager, kimya mühendisi, eczacı veya veteriner hekim olan gerçek kişiler veya bu kişilerden birini istihdam eden tüzel kişiler alabilecek.

Bunlardan, veteriner biyolojik ürünlerin onayını, sadece veteriner hekimler ve veteriner hekim istihdam eden tüzel kişiler yapabilecek.

Veteriner tıbbi ürünlerin üretimi, ithalatı, ihracaatı ve piyasaya arzı için Bakanlıktan onay alınması gerekiyor.

Sadece veteriner sağlık ürünlerinin toptan satışının yapıldığı eczacı veya veteriner hekim sorumluluğunda faaliyet gösteren ecza depoları Veteriner Ecza Deposu olarak değerlendiriliyor.

Veteriner sağlık ürünleri, veteriner hekimler, eczacılar, kimya mühendisleri veya kimyagerlerin sorumluluğunda üretilecek. Veteriner biyolojik ürünlerin üretim ve kalite kontrolleri ile veteriner sağlık ürünlerinin etkinlik ve güvenlik değerlendirme çalışmaları, veteriner hekimler tarafından yapılacak.

Onaylı olmayan yerlerde veteriner sağlık ürün üretimi yapan veya ithal eden gerçek ve tüzel kişilere 30 bin lira, bunları bulunduran ve satanlara 20 bin lira ceza verilecek. Onaylı veteriner sağlık ürünlerinden birini taklit edip sahtesini üreterek piyasaya arz edenlere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve bin gün adli para cezası cezası geliyor.

Yurt dışından bağışlanan veya araştırma, test, onay işlemlerinde kullanılacak veteriner sağlık ürünleri ve ham maddelerinin yurda girişine ilişkin şartlar bakanlıkça belirlenecek. Bu ürünler hiçbir şekilde ticarete konu olamayacak.

Bakanlıkça izin verilen süs kuşları ile akvaryum ve egzotik süs hayvanlarını satan iş yerlerinde, veteriner biyolojik ürünler dışındaki sadece bu hayvanlara mahsus olan veteriner tıbbi ürünler satılabilecek.

BAKANLIK, FİYATA MÜDAHALE EDEBİLECEK

Psikotropik ve narkotik veteriner tıbbi ürünleri, sadece klinisyen veteriner hekimlere, veteriner fakültelerinin ilgili birimlerine satılabilecek, bakanlığın izni olmadıkça satılamayacak.

Veteriner ilaçları için Bakanlıktan fiyat onayı alınması kaldırılıyor. Veteriner sağlık ürünlerinin ambalajında satış fiyatı belirtilecek. Bakanlık, ülke ihtiyaçları, piyasa koşulları, kamu yararı ve hizmetin gereklerini dikkate alarak, gerektiğinde satış fiyatlarını belirleyebilecek.

KAYIT VE BİTKİ PASAPORTU

Bitki ve bitkisel ürünlerde zarar yapan organizmaların yurt içine girişi veya yurt içinde yayılmasını engellemek için, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, bitki ve bitkisel ürünler ile zararlı organizma taşıma ihtimali bulunan diğer maddelerle ilgili inceleme, teşhis, gerekli kontrol ve koruma önlemlerini alacak.

Bakanlık, herhangi bir bölgede zararlı organizma şüphesi veya zararlı organizmanın salgın halinde ortaya çıkması durumunda, zararlı organizmaların yayılmasının önlenmesi için ekim-dikimin yasaklanması veya sınırlanması, bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin naklinin ve satışının yasaklanması ile imhası dahil her türlü tedbiri almaya yetkili olacak.

Ticari olarak fidan, fide, çelik, tohum, yumru, soğan gibi üretimde kullanılacak her türlü bitki yetiştiriciliği yapanlar, bakanlıktan onay alacak.

Bakanlıkça belirlenen bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin dolaşımında, bitki pasaportu bulundurulacak. Bitki pasaportu ile ilgili her türlü düzenlemeyi bakanlık yapacak.

Gıda üreten işletmeler, konuyla ilgili lisans eğitimi almış en az bir personel çalıştıracak. 30 beygir üzeri motor gücü bulunan veya en az 10 kişiden fazla personel çalıştıran iş yerleri, ilgili mühendisleri istihdam edecek.

Kanuna göre, güvenilir olmayan gıda, gıdayla temas eden madde ve malzeme piyasaya sunulamayacak. İnsan sağlığı için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan gıda, güvenilir olmayan gıda kabul edilecek.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, güvenilir olmadığına dair yeterli şüphenin oluşması halinde gıdanın piyasaya arzını kısıtlayabilecek veya piyasaya arz edilen gıdayı toplatabilecek. Ayrıca bakanlık, insan sağlığını göz önünde bulundurarak, bazı madde ve ürünlerin, gıda olarak veya gıda üretiminde kullanılmalarını kısıtlayabilecek ya da yasaklayabilecek.

Gıda veya yem üreten işletmeler; konuyla ilgili ziraat, gıda mühendisi ve su ürünleri mühendisliği, veteriner hekimi gibi lisans eğitimi almış en az bir personel çalıştıracak. Bilimsel gelişmeler ve günün koşullarına göre, bakanlık tarafından işletme listesinde değişiklik yapılabilecek.

Daha önce, ''20 beygir üzeri motor gücü bulunan veya en az 5 kişiden fazla personel çalıştıran iş yerleri'' ilgili mühendis istihdam etmek zorundayken, yasayla, ''30 beygir üzeri motor gücü bulunan veya en az 10 kişiden fazla personel çalıştıran iş yerleri'' istihdam edecek. Böylece özellikle ekmek fırınlarının personel ve iş makinesi gücüne göre gıda mühendisi çalıştırma şartları değiştirilmiş oldu.

DİYET GIDALARIN ÜRETİMİ

Herhangi bir katkı, aroma veya zenginleştirme amaçlı madde ilave edilen kaynak suları, içme suları, doğal mineralli sular ve yapay sodaların üretimi, ambalajlanması, satışı, ithalat ve ihracatına ilişkin esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Ancak kaynak, içme, içme ve kullanma, doğal mineralli sular ve tıbbi amaçlı suların üretimi, ambalajlanması, satışı, ithalat ve ihracatına ilişkin usul ve esaslarla, içme-kullanma sularının teknik ve hijyenik şartlara uygunluğu, kalite standartlarının sağlanması, kalite standartlarının izlenmesi ve denetimiyle ilgili usul ve esaslar Sağlık Bakanlığınca belirlenecek. Sağlık Bakanlığı, özel tıbbi amaçlı diyet gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin usul ve esaslarını da belirleyecek.

Takviye edici gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin usul ve esaslar Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca, özel tıbbi amaçlı diyet gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin usul ve esaslar ise Sağlık Bakanlığınca belirlenecek.

Birincil üretim yapanlar, perakende iş yerleriyle, gıda ve yem işletmecileri, kendi kontrolleri altındaki faaliyet alanıyla ilgili Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenen genel ve özel hijyen esaslarına uyacaklar. Birincil üretim hariç olmak üzere, gıda ve yem işletmecisi, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayanan gıda ve yem güvenilirliği sistemini kuracak ve uygulayacak.

KONTROL VE DENETİM

Resmi kontroller, uygun sıklıkta, tarafsız, şeffaf ve mesleki gizlilik ilkelerine uygun olarak risk esasına göre, ön bildirim gereken haller dışında, önceden haber verilmeksizin gerçekleştirilecek. Kontrolleri, bakanlıkça kontrol yetkisi verilen personel yapacak.

Ürünün kalan raf ömrü 7 günden az olan gıdalar, mikrobiyolojik incelemeler ve ürün miktarının şahit numunenin analizinin yapılabilmesi için yetersiz olduğu durumlarda analiz sonucuna itiraz edilemeyecek. İtirazdan kaynaklanan masraflar ilgililer tarafından karşılanacak.

SINIR NOKTALARI KURULACAK

Bakanlık, ürün ve canlı hayvanla ilgili ithalat ve ülkeye giriş koşullarıyla kontrol esaslarını belirleyecek, resmi kontrollerini yürütecek. Uygun olmayan ürünlerin ülkeye girişine izin verilmeyecek.

İthalatçı veya maldan sorumlu yetkili temsilcisi, ülkeye giriş yapacağı canlı hayvan ve hayvansal ürünlerle ilgili bakanlığa ön bildirimde bulunacak. Bakanlık bunların dışında kalan ürünler için de risk esasına göre ön bildirim zorunluluğu getirebilecek.

Gümrük ve serbest bölge müdürlüklerince, bakanlığın izni olmaksızın canlı hayvan ve hayvansal ürünlerle bitki ve bitkisel ürünlerin ülkeye, serbest bölgelere girişine veya buralarda herhangi bir işleme tabi tutulmasına izin verilmeyecek.

Hayvansal olmayan ürünlerle ilgili karantina tedbirlerine ilişkin bilinen veya yeni ortaya çıkan riskli durumlarda, Bakanlığın bildirimi üzerine, ilgili gümrük ve serbest bölge müdürlükleri bu malların ülkeye ve serbest bölgelere girişine izin vermeyecek.

Bu arada bakanlık, ülkeye giriş yapacak ve kontrole tabi tutulacak canlı hayvan ve ürünlerle ilgili bilgileri hazırlayacak ve Gümrük Müsteşarlığına bildirecek.

Bakanlık, resmi kontrol sonucu ülkeye girişi uygun olmayan canlı hayvan, ürün ve diğer maddeleri alıkoyacak. Bunlara, sahibinin bilgisi dahilinde, karantina altına alma, geri gönderme, özel işleme tabi tutma, esas kullanım amacı dışında başka bir amaçla kullanılmasına izin verme veya itlaf ve imha önlemlerinden bir veya birkaçını uygulayacak veya uygulatacak.

İhraç edilen ancak çeşitli nedenlerle geri dönen canlı hayvan ve ürünler, bakanlıkça resmi kontrole tabi tutulacak. Kontrol sonucu mevzuata uygun olan canlı hayvan ve ürünlerin girişine izin verilecek. Uygun olmayan canlı hayvan ve ürünler için, yeniden ihraç, karantina, özel işleme tabi, ithaf ve imha gibi yaptırımlar uygulanacak.

BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR

İhbarı mecbur hastalıkların yayılmasının önlenmesi amacıyla bakanlık tarafından alınan tedbirlere, getirilen yasaklama ve kısıtlamalara uymayanlara 5 bin lira ceza uygulanacak.

Bulaşıcı hayvan hastalığını ya da sebebi belli olmayan hayvan ölümlerini bakanlığa bildirmeyen hayvan sahipleri ve bakıcıları ile muayene eden veteriner hekimlere de 500 lira ceza verilecek. Gerçek veya tüzel kişilerden, bakanlık tarafından istenen kayıtları tutmayanlara 500, kontrollerde gerekli kolaylığı göstermeyenlere ise 5 bin lira para cezası verilecek.

İnsanlar tarafından tüketilmesi amaçlanmayan hayvansal yan ürünlerin toplanması, taşınması, depolanması, muamele edilmesi, işlenmesi, imha edilmesi, piyasaya arz edilmesi, ithal veya ihraç edilmesi, transit taşınması ve kullanılması aşamalarında, insan ve hayvan sağlığına yönelik tehdit ve çevresel zararların önlenmesine ilişkin alınan tedbirlere uymayan hayvancılık işletmelerine bin lira ceza kesilecek.

Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun olarak hayvanlarını tanımlatmayan, işletmelerini ve hayvanlarını kayıt altına aldırmayan, gerekli bildirimlerde bulunmayan, kayıt tutmayan hayvan sahiplerine 500, hayvanların tanımlanmasında kullanılan malzemelerde veya kayıtlarında tahrifat yapanlara fiil suç oluşturmadığı takdirde 5 bin, tanımlanmamış ve belgesiz hayvan kesimi yapan yerlere 10 bin lira ceza uygulanacak.

Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin sevklerinde bakanlıkça belirlenen belgeleri bulundurmayan ürün sahiplerine, sığır cinsi hayvanlar için hayvan başına 300, koyun ve keçi türü hayvanlar için hayvan başına 50, diğer hayvan türleri ve hayvansal ürünler için araç başına 1000, ayrıca nakil vasıtası sahiplerine 1000, Bakanlıkça izin verilen yerler dışında hayvan satışı yapanlara 1000 lira ceza verilecek.

BİTKİ SAĞLIĞI

Organizmaların yayılmasının önlenmesi amacıyla bakanlık tarafından alınan tedbirlere uymayanlara 3 bin, bildirimi istenen zararlı organizma salgınını bildirmeyenlere bin, organizma mücadelesinde kullanılacak faydalı organizmaları Bakanlıkça belirlenen esaslara uyulmadan üretenlere, ithalatını yapanlara, piyasaya arz edenlere 5 bin lira ceza verilecek.

Bakanlıkça belirlenen ahşap ambalaj malzemelerini onay almadan üretenlerin faaliyeti durdurulacak ve bunlara 20 bin lira para cezası verilecek.

Onaylı olmayan yerlerde bitki koruma ürünü üretimi yapan gerçek ve tüzel kişilere 30 bin lira ceza verilecek.

Onaylı bitki koruma ürünlerinden ve zirai mücadele alet ve makinelerinden birini taklit etmek suretiyle sahtesini üreterek piyasaya arz edenler, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve bin gün adli para cezasıyla cezalandırılacak.

GIDA VE YEM

İnsan tüketimine uygun olmayan gıdalar, masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılacak ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Bu ürünleri üreten veya piyasaya arz edenler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulacak.

Hayvan sağlığı için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan yemler, masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılacak ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Bu ürünleri üreten veya piyasaya arz edenlere 5 bin lira para cezası verilecek.

Gıda kodeksine aykırı gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzeme üretilemeyecek, işleme tabi tutulamayacak. Bunları piyasaya arz edenlere 10 bin lira ceza verilecek. Ürünlerin, insan sağlığı için risk oluşturması durumunda, ürünler masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılacak. Aykırılık sadece etiket bilgilerinden kaynaklanıyorsa para cezası 5 bin lira olacak.

Gıda ya da yemle ilgili tüketiciye yanıltıcı bilgi verilen üretim yerlerine 10 bin lira, perakende iş yerlerine bin lira ceza uygulanacak. Ürünün etiketindeki beyan bilgileri ile içeriğinin ve analitik değerlerinin uymaması halinde 5 bin lira para cezası kesilecek.

Taklit edilen gıda ve yemlere el konulacak ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Takviye edici gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin hükümlere aykırı hareket eden iş yerlerine 10 bin lira para cezası verilecek.

HİJYEN VE RESMİ KONTROLLER

Bakanlık tarafından belirlenen hijyen esaslarına aykırı hareket eden birincil üretim yapanlara bin, perakende iş yerlerine 2 bin, diğer iş yerlerine 5 bin lira ceza uygulanacak.

Bakanlıktan onay alması gereken işletmelerden, onay almadan üretim yapanlara 10 bin lira, depo ve satış yerlerine 5 bin lira ceza verilecek. Bu işletmelerin faaliyetleri durdurularak ürünlerine el konulacak.

Kontrollerde gerekli kolaylığı göstermeyenlere, fiil suç oluşturmadığı takdirde 5 bin lira ceza verilecek.

Resmi kontrol sonucu bozulduğu, kokuştuğu, ambalajı ürüne zarar verecek şekilde hasar gördüğü, son tüketim tarihi geçtiği tespit edilen ürünlerin piyasada bulunması, satışa veya tüketime sunulması halinde iş yeri sahiplerine bin lira ceza uygulanacak.

Yapılan resmi kontroller sırasında, iş yerinin tamamının veya bir bölümünün insan sağlığı ve gıda güvenilirliği, hayvan sağlığı ve yem güvenilirliği açısından tehlike oluşturması ve acil tedbirleri gerektirmesi durumunda, üretimin tamamı veya tehlike oluşturan bölümünün faaliyetleri durdurulacak. Üretim yerlerine 5 bin lira, perakende iş yerlerine bin lira ceza verilecek.

İnsan sağlığı ve gıda güvenilirliği, hayvan sağlığı ve yem güvenilirliği açısından tehlike oluşturmayan ve acil tedbirleri gerektirmeyen diğer durumlarda, görülen uygunsuzlukların giderilmesi için 6 ayı aşmamak üzere süre verilecek. Verilen süre sonunda uygunsuzlukların giderilmemesi durumunda, üretimin tamamı veya uygunsuzluğun olduğu bölümünün faaliyetleri durdurulacak.

Kaçak getirilen canlı hayvan ve ürünler, piyasaya dağıtılmışsa sahibi tarafından toplanacak. Ürününü piyasadan toplamaması halinde, toplamama cezası olarak sahiplerine 5 bin lira ceza verilecek.

KONTROL GÖREVLİSİ DE YETKİLİ OLACAK

Kanunda belirtilen idari yaptırımları uygulamaya, il tarım müdürleri yetkili olacak. Resmi kontroller sırasında, insan sağlığı, gıda ve yem güvenilirliği, bitki ve hayvan sağlığı açısından tehlike oluşturması ve acil tedbirleri gerektirmesi durumunda, idari para cezaları hariç olmak üzere diğer idari yaptırımları uygulamaya kontrol görevlisi de yetkili olacak. Verilen idari para cezaları 30 gün içinde ödenecek.

İtlaf ve imha işlemleri, tüm masrafları sahibi tarafından karşılanmak üzere bakanlık gözetiminde gerçekleştirilecek.

Bakanlık, gıdanın üretimi, işlenmesi veya dağıtımına ilişkin, geleneksel yöntemlerin kullanımına izin verebilecek, coğrafi kısıtları bulunan bölgelerdeki gıda işletmelerinin ihtiyaçlarının çözümüne yönelik istisnai uygulamalar getirebilecek.

Kurbanlık hayvanlar ve köylerdeki kişisel ihtiyaçlar için kesimlere ve kesim yerlerine ilişkin istisnai uygulamalar getirilebilecek.

Bakanlık, hayvan ve bitki sağlığı ile ilgili karantina hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ticareti amaçlanmayan canlı hayvan ve ürünlerin ülkeye girişinde istisnai uygulamalar yapabilecek. Karantina hükümleri saklı kalmak kaydıyla, zararlı organizma, faydalı organizma, bitki, bitkisel ürün ve bitki koruma ürünlerinin bilimsel ve deneme amaçlı ülkeye girişine istisnai uygulamalar yapılabilecek.

Şans oyunları vergisi kapsamında bulunmayan at ıslahına ilişkin gelir ve giderler, kamu payı hesabında dikkate alınmayacak.